4 kwietnia Parlament Europejski przyjął dyrektywę work-life balance, która wprowadza duże zmiany w dotychczasowych zasadach urlopu rodzicielskiego. Europosłowie przyjęli, że we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej ojcowie otrzymają 2-miesięczny urlop na opiekę nad dzieckiem. Urlop jest płatny, ale nie można go przekazać matce dziecka. Niewykorzystany przepadnie. Jak dokładnie ma wyglądać nowy urlop dla ojców?
2 miesiące urlopu tylko dla ojców
Przegłosowane zmiany mają na celu taki podział urlopu rodzicielskiego, aby skorzystali z niego zarówno matka, jak i ojciec dziecka. Mają także ułatwić matkom powrót do pracy po urlopie macierzyńskim i bardziej zaangażować ojców w opiekę na maluchem.
Pierwsze propozycje dyrektywy, wprowadzającej zmiany w urlopach rodzicielskich, pojawiły się już w czerwcu 2018 roku. Wtedy część europosłów – w tym polscy politycy – sprzeciwili się proponowanym zmianom. Zakładały one wprowadzenie urlopu ojcowskiego, tylko dla ojców, bez możliwości przeniesienia na matkę dziecka, trwającego 4 miesiące.
Obecna wersja dyrektywy przegłosowana przez europosłów została zmieniona i zakłada, że długość urlopu rodzicielskiego tylko dla ojców będzie wynosiła 2 miesiące.
– Obserwowaliśmy, że gdy umożliwiało to prawo, wielu ojców oddawało swoje prawo do urlopu rodzicielskiego matkom. Dlatego zdecydowaliśmy, że dwóch miesięcy nie będzie można przekazać. Albo się je weźmie, albo straci – tłumaczy belgijska eurodeputowana Marie Arena (S&D) z komisji ds. równouprawnienia kobiet i mężczyzn.
Z urlopu rodzicielskiego będzie można skorzystać do 8. roku życia dziecka. Nie wiadomo jeszcze, czy urlop rodzicielski dla ojców będzie pełnopłatny. O poziomie płatności zdecydują poszczególne państwa członkowskie. Wiadomo natomiast, że ojcowie (w określonym zakresie) będą otrzymywać wynagrodzenie.
Przeczytaj także: Urodziłaś? O tych formalnościach musi pamiętać tata po narodzinach dziecka
Dyrektywa zacznie obowiązywać 20 dni po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Państwa członkowskie mają 3 lata, aby wprowadzić urlopy rodzicielskie na nowych zasadach.
„Brak równowagi praca-dom to problem głównie kobiet. W sytuacji konfliktu obowiązków rodzinnych i zawodowych, kobiety stawiają rodzinę najczęściej na pierwszym miejscu – mówiła Agnieszka Kozłowska-Rajewicz. Przypomniała, że to matki najczęściej biorą urlopy na dzieci, zostają z nimi w domu, gdy są chore. W konsekwencji odbija się to na ich karierze zawodowej: – Przerwy w karierze zawodowej, wolniejsze awanse, niższe płace, dają w rezultacie średnio o 40 proc. niższą emeryturę – tłumaczy Kozłowska-Rajewicz. Pracodawcy kojarzą kobiety z potencjalną nieobecnością w pracy i widzą w kobietach pracownika wysokiego ryzyka. Nowe przepisy zachęcają pracodawców do bardziej elastycznego podejścia do pracowników, do elastycznej organizacji pracy dla rodziców oraz do bardziej równomiernego rozłożenia obowiązków rodzinnych pomiędzy oboje rodziców. – Bądźmy po stronie rodziców, po stronie dzieci, po stronie rodziny” – mówiła Agnieszka Kozłowska-Rajewicz do europarlamentarzystów.
Urlop tacierzyński a urlop ojcowski
Wiele osób nie wie, czym różni się urlop tacierzyński od ojcowskiego i używa tych pojęć zamiennie. Tymczasem są to dwa różne pojęcia i urlopy.
Urlop tacierzyński to przejęcie części urlopu macierzyńskiego od matki dziecka. Nie jest osobnym urlopem, tylko czasem, którego nie wykorzystała matka. Urlop tacierzyński jest więc płatny, może trwać maksymalnie 6 tygodni a ojciec może go wziąć po 14 tygodniach urlopu macierzyńskiego matki.
Kobieta nie może zrzec się pierwszych 14 tygodni urlopu macierzyńskiego po porodzie.
Urlop ojcowski jest niezależny od urlopu macierzyńskiego matki dziecka i jest samodzielnym urlopem. Trwa 14 dni i nie musi zostać wykorzystany jednorazowo, przy czym każda z jego części nie może być krótsza niż 7 dni. Mogą z niego skorzystać ojcowie zatrudnieni na umowę o pracę. Jest udzielany na wniosek pracownika i może zostać wykorzystany w tym samym okresie, co urlop macierzyński matki. Maksymalny czas na wykorzystanie urlopu ojcowskiego to 24 miesiące od czasu narodzenia dziecka.
Dotychczasowe urlopy na dziecko
Ile trwa urlop macierzyński w 2019 r? Kiedy ojciec może wziąć urlop tacierzyński? Poniżej krótka ściąga z aktualnych w 2019 roku urlopów przysługujących rodzicom po narodzinach dziecka:
Urlop macierzyński – trwa 20 tygodni w przypadku urodzenia 1 dziecka, 31 tygodni, gdy urodziły się bliźnięta, 33 tygodnie – przy trojaczkach, 35 tygodni – przy czworaczkach, 37 tygodni – przy urodzeniu 5 i więcej dzieci. Najczęściej wykorzystywany jest łącznie z urlopem rodzicielskim, co łącznie daje 52 tygodnie wolne od pracy po urodzeniu dziecka. Matka ma możliwość wykorzystania maksymalnie 6 tygodni urlopu macierzyńskiego jeszcze przed porodem. Wtedy po urodzeniu dziecka może wykorzystać 14 tygodni. Kobieta może przekazać część swojego urlopu macierzyńskiego ojcu dziecka, ale nie wcześniej niż po wykorzystaniu 14 tygodni. Urlop macierzyński w wymiarze 20 tygodni jest pełnopłatny. Jednak jeśli matka (bądź ojciec) wykazuje także chęć skorzystania z urlopu rodzicielskiego i od razu po porodzie (do 21 dni po urodzeniu dziecka) złoży wniosek na obydwa te urlopy, czyli łącznie na „roczny urlop rodzicielski”, wypłata środków wynosi 80% wynagrodzenia przez cały rok. Jeśli matka najpierw złoży wniosek o urlop macierzyński, a dopiero tuż przed jego końcem – o urlop rodzicielski, to kwoty rozłożą się następująco: urlop macierzyński – 100% wynagrodzenia, urlop rodzicielski – 60% wynagrodzenia.
Urlop tacierzyński – pojęcie urlopu tacierzyńskiego nie występuje w Kodeksie pracy. Mianem tym określa się część urlopu macierzyńskiego, która nie została wykorzystana przez matkę dziecka. Warto pamiętać, że matka musi wykorzystać 14 tygodni urlopu macierzyńskiego po urodzeniu dziecka i dopiero wtedy może przekazać pozostałą część urlopu ojcu dziecka. Jeśli matka zdecyduje się nie wracać wcześniej do pracy i opiekować się dzieckiem przez 20 tygodni urlopu macierzyńskiego, ojciec nie ma możliwości skorzystania z urlopu tacierzyńskiego.
Urlop rodzicielski – trwa 32 tygodnie w przypadku urodzenia 1 dziecka i 34 tygodnie, gdy na świat przychodzi więcej niż jedno dziecko. Można go wykorzystać bezpośrednio po zakończonym urlopie macierzyńskim lub tacierzyńskim. Wniosek o urlop rodzicielski należy zgłosić najpóźniej 21 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu. Z urlopu rodzicielskiego może skorzystać matka lub ojciec dziecka.
Urlop ojcowski – trwa 14 dni i może zostać wykorzystany w trakcie urlopu macierzyńskiego matki. Przysługuje ojcom, którzy są zatrudnieni na umowę o pracę. Jest to urlop pełnopłatny. Można go wykorzystać w dwóch częściach po 7 dni lub w całości maksymalnie 24 miesiące po narodzinach dziecka.
Urlop wychowawczy – jest to urlop bezpłatny, mający na celu ułatwienie rodzicowi sprawowania osobistej opieki na dzieckiem i pogodzenie jej z obowiązkami zawodowymi. Jest to więc czasowe zawieszenie obowiązku świadczenia pracy. Trwa maksymalnie 36 miesięcy. Aby uzyskać urlop wychowawczy, pracownik musi mieć co najmniej 6-miesięczny staż pracy (może być u innego pracodawcy) oraz pozostawać w stosunku pracy. Urlop wychowawczy można wykorzystać do 6. roku życia dziecka, a w przypadku dziecka niepełnosprawnego – do 18. roku życia. Z 36 miesięcy urlopu wychowawczego, 1 miesiąc musi wykorzystać drugi z rodziców. Można go podzielić na maksymalnie 5 części, przy czym nie muszą one następować po sobie. Matka i ojciec mogą skorzystać z urlopu wychowawczego równocześnie, ale nie zwiększa to wymiaru urlopu.
Pozostałe zmiany, jakie wprowadza dyrektywa
Oprócz 2-miesięcznego urlopu dla ojców, dyrektywa work-life balance przewiduje także prawo do co najmniej 10 dni roboczych płatnego urlopu ojcowskiego (bądź dla drugiego rodzica w przypadku związków jednopłciowych), który przysługiwać będzie zaraz po narodzinach dziecka.
Zmiany przegłosowane 4 kwietnia zakładają wprowadzenie 5 dni w roku urlopu opiekuńczego dla osób, które zapewniają opiekę krewnym lub innej osobie ze względu na poważnym stan zdrowia lub upośledzenia wynikające z wieku. Co ważne, dyrektywa określa, że urlop opiekuńczy będzie dotyczył także osób mieszkających w tym samym gospodarstwie domowym, ale niespokrewnionych.
Europosłowie chcą także ułatwić życie rodzinom, w tym szczególnie tym, które wychowują dzieci niepełnosprawne oraz rodzicom samotnie wychowującym dzieci. Regulacje zakładają, że rodzicie mają mieć możliwość dostosowania czasu pracy do obowiązków domowych, wykorzystując do tego – w miarę możliwości – pracę zdalną lub elastyczny czas pracy. Pracodawcy, planując projekty, pracę i zadania, powinni rozważyć potrzeby rodziców, w tym samotnie wychowujących dzieci oraz mających pod opiekę dzieci niepełnosprawne i chore.
Źródło: kozlowska-rajewicz.pl, kadry.infor.pl, ec.europa.eu, europarl.europa.eu
POLECAMY TAKŻE:
Czy można zwolnić ciężarną – sprawdź, jakie masz prawa [radzi mecenas Joanna Parafianowicz]
Dodaj komentarz