Choroby tarczycy – nieprawidłowości związane z funkcjonowaniem tego narządu. Najczęściej dotyczą one zaburzeń produkcji hormonów. W takim przypadku rozpoznaje się nadczynność lub niedoczynność tarczycy. Choroby tarczycy powodować problemy z zajściem w ciążę, dlatego warto wykonywać regularne badania kontrolne.
Funkcje tarczycy w organizmie człowieka
Tarczyca człowieka jest narządem gruczołowym, który jest położony w przednio-dolnej części szyi. Kształtem przypomina motyla i waży zaledwie 15-30 gramów (u osoby dorosłej). Produkuje hormony – trijodotyroninę (FT3), tyroksynę (FT4) i kalcytoninę, które wpływają na metabolizm i regulują pracę całego organizmu. Jej czynność jest kontrolowana przez przysadkę mózgową, a dokładniej przez wytwarzane przez nią TSH.
Najważniejsze funkcje tarczycy to między innymi:
- regulacja przemian energetycznych,
- utrzymanie prawidłowej temperatury ciała (przez wpływ na termoregulację),
- stymulowanie wzrostu i rozwoju organizmu,
- wpływ na rozwój układu nerwowego,
- wpływ na prawidłowy rozwój płodu,
- wpływ na pracę wszystkich układów w ciele człowieka,
- wpływ na stan włosów, skóry i paznokci,
- zapewnienie równowagi wapniowo-fosforowej,
- wpływ na wydzielanie hormonów przez inne gruczoły,
- wpływ na stan emocjonalny.
Polecamy: Bezowocne starania o ciążę? Może tarczyca JEJ lub JEGO nie działa prawidłowo
Przyczyny chorób tarczycy
Choroby tarczycy są najczęściej związane z nieprawidłową produkcją hormonów przez ten narząd – może być ich za mało (wówczas mówimy o niedoczynności) lub za dużo (nadczynność tarczycy). Inne zaburzenia to wole, czyli powiększenie tarczycy lub choroby nowotworowe.
Możliwe przyczyny chorób tarczycy to:
- nieprawidłowe działanie układu odpornościowego,
- autoimmunologiczne zapalenie tarczycy,
- spożywanie nadmiernych ilości jodu,
- niedoczynność przysadki mózgowej,
- guzy przysadki mózgowej,
- wycięcie tarczycy.
W diagnostyce chorób tarczycy wykonuje się badania laboratoryjne krwi: poziom TSH, FT3, FT4, przeciwciała anty-TPO, anty-TSH, anty-Tg, a także badanie palpacyjne i USG lub scyntygrafię tarczycy.
Choroby tarczycy – niedoczynność tarczycy
Niedoczynność tarczycy wynika z niedoborów hormonów tarczycy. Jej najczęstszą przyczyną jest uszkodzenie gruczołu w wyniku autoimmunologicznego zapalenia tarczycy (choroba Hashimoto), usunięcie tarczycy lub niedobór TSH. Jest to najczęstsze zaburzenie. Rozpoznaje się je u 5% kobiet i 1% mężczyzn.
Objawy niedoczynności tarczycy to:
- przyrost masy ciała,
- sucha, blada i nadmiernie złuszczająca się skóra,
- zaburzenia pamięci i koncentracji,
- stałe uczucie zmęczenia i nadmierna senność,
- obniżenie nastroju,
- wypadanie włosów,
- zmiana tembru głosu,
- stałe uczucie zimna,
- zaburzenia cyklu menstruacyjnego,
- częste zaparcia,
- suchość w jamie ustnej i gardle.
Leczenie niedoczynności tarczycy wymaga suplementacji brakujących hormonów lewotyroksyną – przyjmuje się ją codziennie, o tej samej porze, na czczo.
Polecamy: Chcesz leczyć niepłodność? Zrób to, a przyspieszysz efekt
Choroby tarczycy – nadczynność tarczycy
Nadczynność tarczycy charakteryzuje się nadmierną produkcją hormonów. Za jej przyczyny uznaje się guzki w miąższu tarczycy, guzy przysadki mózgowej lub nieprawidłowe działanie układu odpornościowego – przeciwciała naśladujące TSH pobudzają gruczoł do wydzielania hormonów (choroba Gravesa-Basedowa). Nadczynność tarczycy dotyczy 1-2% dorosłej populacji.
Objawy nadczynności tarczycy to:
- utrata masy ciała,
- uczucie duszności,
- wzmożony apetyt,
- wzmożona potliwość,
- uczucie kołatania serca,
- pobudzenie nerwowe,
- niechęć do aktywności i wysiłku,
- problemy ze snem,
- wytrzeszcz oczu,
- stałe uczucie gorąca,
- nieregularne miesiączki,
- powiększenie tarczycy.
Leczenie nadczynności tarczycy ma na celu wyrównanie poziomu hormonów. W tym celu pacjent przyjmuje leki przeciwtarczycowe (tzw. tyreostatyki). Możliwe jest także leczenie chirurgiczne (częściowe wycięcie tarczycy) lub terapia jodem radioaktywnym.
Czy choroby tarczycy utrudniają zajście w ciążę?
Tarczyca wpływa na działanie całego organizmu, także na produkcję innych hormonów i układ rodny kobiety. Choroby tarczycy powodują, że cykle menstruacyjne są nieregularne (dłuższe lub krótsze), a często też bezowulacyjne. Z tego powodu zajście w ciążę lub jej donoszenie może być utrudnione. Jednak nie jest niemożliwe.
Bardzo ważne jest wczesne zdiagnozowanie problemu i podjęcie odpowiedniego leczenia. Wyrównanie poziomu hormonów przywraca równowagę organizmu i zwiększa szansę na dziecko. Istotne są także regularne kontrole w poradni endokrynologicznej i okresowe badania laboratoryjne krwi.
Choroby tarczycy wpływają także na spadek jakości nasienia i zmniejszone libido u mężczyzn. W przypadku trudności z poczęciem dziecka warto, aby także mężczyzna zbadał swoją tarczycę.
Choroby tarczycy w ciąży
Choroby tarczycy w ciąży mogą wpływać na poważne zaburzenia rozwoju płodu, poronienia i porody przedwczesne. Dlatego u zaleca się rutynowe oznaczanie stężenia TSH na początku ciąży, a w razie wykrycia nieprawidłowości dążenie do unormowania stężenia hormonów.
Trzeba też pamiętać, że sama ciąża wpływa na poziom hormonów tarczycy. Gruczoł powiększa się oraz zmniejsza się wydzielanie TSH (ponieważ wzrasta poziom gonadotropiny kosmówkowej). Postępowanie w takich przypadkach zależy od objawów i wyników badań.
Polecamy: 27 objawów, które świadczą, że twoja tarczyca choruje i blokuje zajście w ciążę
