Kwas foliowy – witamina, której suplementacja jest zalecana każdej kobiecie ciężarnej w celu zapobiegania wadom cewy nerwowej u płodu, czyli zaburzeń rozwojowych mózgu i rdzenia kręgowego. Dziennie należy przyjmować 0,4 mg kwasu foliowego.
Kwas foliowy a ciąża
Kwas foliowy to powszechnie stosowana nazwa witaminy B9. W organizmie człowieka pełni ona wiele bardzo ważnych ról – od wzrostu komórek i tworzenia DNA, poprzez usprawnianie działania układu pokarmowego do poprawy funkcjonowania układu nerwowego. Kwas foliowy jest potrzebny każdej osobie, a w szczególności kobietom w ciąży.
Kwas foliowy w ciąży jest niezbędny nie tylko dla dobrego samopoczucia przyszłej mamy. Związek ten wpływa między innymi na:
- rozwój płodu i organogenezę,
- rozwój układu nerwowego u płodu,
- masę urodzeniową noworodka.
Kwas foliowy w ciąży zapobiega przedwczesnemu porodowi i poronieniu. Jego niedobór jest ściśle związany z powstawaniem wad rozwojowych układu nerwowego, czyli tzw. wad cewy nerwowej.
Czym są wady cewy nerwowej?
Cewa nerwowa to struktura obecna u zarodka, z której rozwija się układ nerwowy. Około 30 dni po zapłodnieniu ulega ona zamknięciu. Jeżeli proces ten zostanie zaburzony dochodzi do powstania wad cewy nerwowej: bezmózgowia, rozszczepu kręgosłupa lub przepukliny oponowej.
Objawy oraz rokowanie u noworodków z wadami cewy nerwowej zależą przede wszystkim od rodzaju zaburzenia i stopnia jego nasilenia. Część dzieci umiera we wczesnym dzieciństwie, a część wymaga specjalistycznego leczenia.
Liczne badania naukowe potwierdziły, że ryzyko powstania wad cewy nerwowej istotnie zmniejsza suplementacja kwasu foliowego – i to aż o 70%. Z tego powodu w Polsce od 1997 roku prowadzony jest “Program pierwotnej profilaktyki wad cewy nerwowej”. Jego celem jest zwiększenie świadomości kobiet i rozpowszechnienie suplementacji kwasu foliowego.
Dawkowanie kwasu foliowego w ciąży
Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników w wytycznych z 2018 roku zaleca, aby każda kobieta, która planuje ciążę lub jest w ciąży przyjmowała dziennie 0,4 mg kwasu foliowego. Dodatkowo należy wprowadzić do diety produkty, które są bogatym źródłem tej witaminy.
Wyjątek stanowią kobiety, które: urodziły dziecko z wadą cewy nerwowej, palą papierosy, chorują na cukrzycę, otyłość lub schorzenia wątroby oraz wystąpił u nich stan przedrzucawkowy. Powinny one przyjmować wyższą dawkę kwasu foliowego (0,8 mg lub 5 mg kwasu foliowego – zgodnie z decyzją lekarza prowadzącego).
Kiedy zacząć przyjmować kwas foliowy?
Poza dawkowaniem, istotna jest kwestia, kiedy zacząć przyjmować kwas foliowy. Zgodnie z zaleceniami specjalistów z Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników należy to zrobić minimum 12 tygodni przed rozpoczęciem starań o dziecko i kontynuować do końca ciąży oraz przez cały okres karmienia piersią.
Natomiast specjaliści amerykańskiego CDC proponują, aby kwas foliowy przyjmowała każda kobieta w wieku rozrodczym, ze względu na duży odsetek ciąż nieplanowanych. Nie jest to błędem, mimo że polscy lekarze zamiast tego zalecają włączenie do diety produktów, które są źródłem kwasu foliowego.
Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników należy przyjmować 0,4 mg kwasu foliowego dziennie minimum 12 tygodni przed ciążą i kontynuować przez całą ciążę i okres laktacji.
Kwas foliowy – produkty, które warto jeść
Produkty bogate w kwas foliowy to głównie warzywa listne: szpinak, kapusta, sałata, brukselka, kalafior, brokuły i szparagi. Znaczące ilości znajdują się także w bananach, burakach, fasoli, soi, soczewicy, pomidorach, orzechach, awokado i żółtkach jaj.
Przeczytaj także: Naturalne źródła kwasu foliowego – sprawdź, w jakich produktach znajdziesz go najwięcej
