Aż 109 nowych zaleceń opublikowało Europejskie Towarzystwo Rozrodu Człowieka i Embriologii (ESHRE) na podstawie prac naukowych opracowanych do 2020 roku. Jedna z ważnych zmian w zakresie diagnozowania i leczenia endometriozy dotyczy laparoskopii. Badanie spadło z piedestału „złotego standardu” – ma być wykonywane tylko w szczególnych przypadkach. Nowe wytyczne mają podnieść jakość opieki medycznej i przyspieszyć rozpoznawalność endometriozy wśród pacjentek.

„Wysoce niedoprecyzowana” choroba

Dwa lata zajęły specjalistom z ESHRE prace nad nowymi wytycznymi dotyczącymi diagnozowania i leczenia endometriozy – choroby, która powoduje nie tylko silny ból, ale też inne problemy, m.in. niepłodność. We współpracy z ekspertami epidemiologicznymi, międzynarodowymi specjalistami medycznymi oraz przedstawicielami pacjentek opracowano szczegółowe zalecenia, które mają pomóc klinicystom w zapewnieniu najlepszego standardu opieki nad kobietami zmagającymi się z endometriozą.

Ocenie specjalistów z ESHRE podlegały przede wszystkim metody leczenia chirurgicznego, medycznego oraz niefarmakologicznego endometriozy pod kątem niwelowania bólu i walki z niepłodnością.

Objawy takie jak ból i niepłodność są często wyniszczające dla pacjentek i ich rodzin. Mamy nadzieję, że nowe wytyczne ESHRE dotyczące endometriozy pomogą zarówno pacjentkom, jak i pracownikom służby zdrowia w podejmowaniu decyzji i zrozumieniu choroby – powiedział profesor Christian Becker z Endometriosis Care Center na Uniwersytecie Oksfordzkim, który przewodniczył grupie zajmującej się opracowywaniem nowych wytycznych.

Profesor Becker nazwał endometriozę „wysoce niedoprecyzowaną” chorobą. Zespół specjalistów stwierdził, że pomimo dogłębnego przestudiowania dostępnych prac, nadal występują „luki badawcze”, które wymagają dalszej analizy.

Endometrioza – diagnoza i leczenie – nowe wytyczne ESHRE

Najnowsze wytyczne ESHRE dotyczą przede wszystkim lepszej opieki nad pacjentami w wieku rozrodczym. Udostępniono obszerne wskazówki dla kobiet z endometriozą, które spodziewają się dziecka lub chcą zachować płodność. Uwzględniono też potrzebę lepszego poinformowania lekarzy i pacjentek w kwestii menopauzy, a także endometriozy młodzieńczej. W drugim przypadku wyznaczono zalecenia dotyczące diagnozowania i leczenia nastolatek oraz młodych dorosłych kobiet, które skarżą się na objawy mogące wskazywać na endometriozę.

Ważna zmiana w nowych wytycznych ESHRE dotyczy diagnozowania i leczenia endometriozy metodą laparoskopową. Dotychczas badanie to uznawane było za „złoty standard”. Wziernikowanie jamy otrzewnej przez powłoki brzuszne, za pomocą instrumentu optycznego, zdaniem specjalistów powinno być wykonywane tylko w szczególnych przypadkach. Na przykład u pacjentek, u których pojawiają się objawy, pomimo negatywnego wyniku skanowania.

Leczenie bólu po operacji według nowych wytycznych ESHRE powinno opierać się przede wszystkim na terapii hormonalnej. Ma to zapobiec i stłumić nawrót objawów.

Milion Polek nie wie, że choruje

Jak podkreślił cytowany wcześniej profesor Becker, endometrioza dotyka nawet 190 milionów kobiet na świecie. W Polsce choruje na nią co 10 kobieta w wieku rozrodczym. Niestety, bardzo często pozostaje ona przez lata nierozpoznana. Bolesne miesiączki bywają bagatelizowane nie tylko przez kobietę, ale też lekarzy. Uskarżająca się na typowe dla endometriozy objawy pacjentka nieraz słyszy, że „taka jej uroda” lub „miesiączka musi boleć”. Diagnoza bardzo często stawiana jest dopiero wtedy, gdy po wielu miesiącach bezskutecznych starań o ciążę para zdecyduje się na leczenie niepłodności.

Szacuje się, że na endometriozę choruje 2-3 miliony Polek. Nawet milion z nich może nie zdawać sobie sprawy ze swojej choroby. Na diagnozę czekają nieraz kilkanaście, a w skrajnych przypadkach nawet kilkadziesiąt lat.

– Zachęcam wszystkie osoby zainteresowane endometriozą do pełnego korzystania z wytycznych. Pacjentki mogą czuć się pewnie w korzystaniu z wytycznych do inicjowania dyskusji z pracownikami służby zdrowia, a ich zespół opieki zdrowotnej ma przewodnik oparty na aktualnych najlepszych praktykach i informacjach naukowych – powiedziała Kathleen King, naukowiec medyczny i były przewodniczący Stowarzyszenia Endometriozy w Irlandii, członkini grupy opracowującej wytyczne.

Obecna wersja wytycznych ESHRE dotyczących endometriozy jest trzecią do tej pory – po publikacji z 2008 r. i jej aktualizacji w roku 2014. Dokument zawiera 192 strony i jest dostępny bezpłatnie na stronie Towarzystwa.