Kardiotokografia (KTG) płodu – badanie, które służy do monitorowania czynności serca płodu oraz skurczów macicy. Dzięki niemu możliwe jest wczesne wykrycie sytuacji, które zagrażają życiu nienarodzonego dziecka. KTG wykonuje się w ostatnich tygodniach ciąży i podczas porodu.

Co to jest KTG?

KTG płodu, a dokładnie kardiotokografia jest nieinwazyjnym badaniem, które umożliwia monitorowanie pracy serca płodu oraz rejestrację czynności skurczowej mięśnia macicy. Możliwe jest także zaobserwowanie reakcji dziecka na pojawiające się skurcze. Rutynowy test trwa 30–60 minut. Wynik przedstawiany jest w formie wykresu. Jest to podstawowe badanie wykonywane w trakcie ciąży.

KTG płodu pozwala na wczesne wykrycie nieprawidłowości w ostatnich tygodniach ciąży lub podczas porodu. Wówczas lekarze mogą podjąć szybką interwencję medyczną. Dzięki badaniu można zaobserwować: tachykardię, bradykardię, brak tętna płodu lub hiperstymulację, czyli częste skurcze. KTG wykonuje się:

u każdej ciężarnej po 40. tygodniu ciąży,
podczas porodu,
w przypadku ciąży mnogiej,
w przypadku ciąży zagrożonej,
u kobiet z nadciśnieniem tętniczym wywołanym ciążą,
po urazie brzucha,
kiedy ciężarna nie odczuwa ruchów płodu,
w przypadku hipotrofii wewnątrzmacicznej (wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu),
kiedy rozpoznano wady serca u płodu,
w przypadku krwawienia z dróg rodnych.

Parametry, które bada KTG: skurcze macicy – ich częstotliwość i siłę, akcję serca płodu oraz reakcję płodu na czynność skurczową macicy.

Na czym polega KTG płodu?

Badanie KTG polega na umieszczeniu na brzuchu dwóch sond. Jeden czujnik rejestruje czynność skurczową macicy, w drugim umieszczona jest sonda ultrasonograficzna, która odbiera i mierzy tętno płodu. Oba urządzenia są podłączone do monitora. Jednocześnie na specjalnym papierze drukowany jest wykres – wynik KTG płodu.

Ciężarna leży w wygodnej dla niej pozycji, najlepiej na lewym boku. Badanie powinno zostać przeprowadzone w cichym pomieszczeniu, tak, aby kobieta miała spokojne, bezstresowe warunki. Aby KTG płodu było wiarygodne, nie powinno trwać krócej niż 20 minut (standardowo jest to 30–60 minut). Wyróżnia się dwa rodzaje badania: test niestresowy i test stresowy.

Test niestresowy

Test niestresowy do standardowe badanie kardiotokograficzne, które trwa nie dłużej niż godzinę. Jego celem jest określenie, czy występuje akceleracja – krótkotrwały wzrost czynności serca, będący objawem ruchów płodu.

Test stresowy

Test stresowy wykonywany jest przed porodem. Wykonanie KTG płodu jest poprzedzone dożylnym podaniem oksytocyny – hormonu, który stymuluje czynność skurczową mięśnia macicy. Jego celem jest niewielkie obciążenie serca rozwijającego się dziecka.

Polecamy: Polka stworzyła pierwsze przenośne urządzenie do KTG dla kobiet w ciąży

Kiedy wykonuje się KTG?

Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w przypadku niepowikłanej ciąży nie ma konieczności przeprowadzania badania kardiotokograficznego. W takim przypadku aparat po raz pierwszy jest podłączany, kiedy rozpocznie się poród (po przyjęciu do szpitala lub na blok porodowy).

Jeżeli poród się opóźnia, KTG płodu wykonuje się co 2–3 dni po 40. tygodniu ciąży do momentu rozwiązania. W przypadku wskazań lub powikłań po raz pierwszy badanie można przeprowadzić po 23. tygodniu ciąży. Dodatkowo jest wykonywane u każdej ciężarnej, która zgłasza się do szpitala z powodu nieprawidłowości (krwawienie, silny ból brzucha w ciąży , uraz, nieodczuwanie ruchów płodu).

Polecamy: 10 niepokojących objawów w ciąży, które musisz skonsultować z lekarzem

Wynik KTG

Interpretacją wyniku zajmuje się położna lub lekarz ginekolog. Z wydruku można odczytać informacje dotyczące:

liczby uderzeń serca płodu,
stosunek uderzeń serca płodu do skurczów macicy,
wahania częstości serca płodu (oscylacje),
spadku częstotliwości pracy serca (deceleracje),
wzrostu akcji serca w momencie ruchów płodu (akceleracje),
liczbie, częstotliwości i sile skurczów macicy.

Za prawidłowy wynik KTG płodu uznaje się pracę serca, która wynosi 110–150 uderzeń na minutę. Zaobserwowane muszą zostać również co najmniej dwie akceleracje (wzrost o 15 uderzeń na minutę przez 15 sekund). Norma oscylacji mieści się pomiędzy 6 a 25/min i jest ona związana z ruchami płodu lub jego snem.

Za nieprawidłowy wynik uznaje się, kiedy nie wystąpiły akceleracje, czynność serca płodu wynosi więcej niż 150 uderzeń na minutę lub mniej niż 110 uderzeń na minutę oraz zmniejszoną lub zwiększoną oscylacją. W takiej sytuacji istnieje wskazanie do przeprowadzenia testu stresowego.

Test stresowy jest uznawany za prawidłowy (oznaczany jako negatywny), jeżeli brak jest oscylacji, kiedy występują skurcze. KTG może być także pozytywne, co oznacza, że wahania częstości serca są obecne po większości skurczów.

Polecamy: Badania w ciąży

KTG – skurcze macicy

Istotnym parametrem są także skurcze macicy. KTG pozwala na ocenę ich częstotliwości, nasilenia oraz wpływu na płód. Na wyniku są one przedstawione na dolnym wykresie. Im wyższa linia, tym są one silniejsze. Jest to parametr przydatny zwłaszcza, kiedy ciężarna zgłasza się do szpitala z powodu rozpoczęcia się akcji porodowej.

Polecamy: Skurcze przepowiadające