Cięcie cesarskie, uważane niekiedy za łatwiejsze wyjście, jest w rzeczywistości poważną operacją naruszającą struktury brzucha i macicy oraz grożącą powikłaniami. W Polsce oficjalnie nie funkcjonuje zabieg zwany „cesarką na życzenie”, do tego typu porodu konieczne są konkretne wskazania ze strony kobiety lub dziecka. Na czym polega cięcie cesarskie? Więcej o rodzajach znieczuleń, wskazaniach i rekonwalescencji, przeczytasz poniżej.
Na czym polega cięcie cesarskie?
Cięcie cesarskie to zabieg operacyjny, który polega na przecięciu powłok jamy brzusznej oraz macicy i wydobyciu dziecka wraz z łożyskiem. Zgodnie z danymi Fundacji Rodzić po Ludzku w Polsce cięciem cesarskim kończy się ok. 43% porodów.
Podobnie jak inne operacje, tak też cięcie cesarskie, odbywa się pod znieczuleniem anestezjologicznym, a po zabiegu niezbędna jest rekonwalescencja.
W zależności od wskazań zdrowotnych, rozwoju sytuacji podczas porodu, cięcie cesarskie może być planowe, naglące, nagłe lub pilne.
Wskazania do cięcia cesarskiego
- Cięcie planowe (elektywne) – odbywa się, gdy już na etapie ciąży pojawiają się wyraźne wskazania, np. miednicowe ułożenie dziecka, makrosomia (waga dziecka ponad 4500 g), ryzyko rozejścia się blizny po wcześniejszym cięciu cesarskim, wskazanie pozapołożnicze dotyczące matki (okulistyczne, kardiologiczne, ortopedyczne, psychiatryczne itp.)
- Cięcie pilne – należy je wykonać, gdy istnieją czynniki potencjalnie zagrażające zdrowiu lub/i życiu matki lub dziecka, jednak nie stanowią one bezpośredniego niebezpieczeństwa, np. stan przedrzucawkowy, nieprawidłowe ułożenie główki, nieprawidłowe ułożenie płodu pomimo trwającej akcji skurczowej,
- Cięcie naglące – występuje, gdy w krótkim okresie czasu pojawiają się incydenty zagrażające życiu dziecka lub matki, np. znaczne obniżenie się tętna, powtarzające się epizody bradykardii.
- Cięcie nagłe (natychmiastowe) – wskazaniem jest bezpośrednie i nagłe zagrożenie życia dziecka lub matki, np. odklejenie się łożyska, podejrzenie pęknięcia pępowiny, krwotok. Cięcie nagłe musi być wykonane natychmiast, bez oczekiwania na wynik badań laboratoryjnych.
Ponadto osobno warto wyróżnić wskazania:
- psychiatryczne – najbardziej kontrowersyjne i podważane wskazanie do porodu CC. Kobiety wskazują na obecność tokofobii, czyli panicznego lęku przed porodem naturalnym. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne (PTG) podkreśla, że to wskazanie powinno się traktować krytycznie oraz rozważać je jako wskazania czasowe, które mogą podlegać weryfikacji w czasie skutecznej psychoterapii i farmakoterapii oraz nabywania wiedzy o porodzie w szkole rodzenia.
- ciąża wielopłodowa – ciąża mnoga stanowi z założenia ciążę podwyższonego ryzyka. Częściej pojawiają się powikłania charakterystyczne dla ciąży jednopłodowej, a także dodatkowo te, występujące tylko przy ciąży mnogiej, np. nieprawidłowe ułożenie jednego płodu, zespół TTTS, duża różnica masy między płodami, ciąża bliźniacza jednokosmówkowa dwuowodniowa.
Cesarka „na życzenie”
W społeczeństwie błędnie funkcjonuje założenie, że tzw. cesarka jest porodem łatwym, bezbolesnym i bezproblemowym, stąd duże zainteresowanie kobiet tą formą porodu. Oczywiście możliwość zaplanowania porodu i nieodczuwania bólu podczas zabiegu są kuszące. Jednak jak podkreślają lekarze poród zakończony cięciem cesarskim niesie ze sobą większe ryzyko powikłań – nawet 2-4-krotnie wyższe niż przy porodzie naturalnym.
Ponadto w wyniku cięcia cesarskiego mogą pojawić się zrosty w jamie macicy, które potencjalnie są w stanie utrudnić zajście w kolejną ciążę oraz stwarzają ryzyko, że następna ciąża okaże się pozamaciczną.
Ciężko też przewidzieć, czy następstwem cesarki nie będzie np. intensywny krwotok lub uszkodzenie pęcherza. Stąd twierdzenie, iż jest to operacja nieinwazyjna i dużo bezpieczniejsza niż poród naturalny jest nieprawdziwe.
Warto także pamiętać, że rekonwalescencja po porodzie cięciem cesarskim będzie dłuższa niż w przypadku porodu siłami natury. W przypadku tego ostatniego kobieta jest w stanie nawet po 2 godzinach wstać z łóżka i zająć się dzieckiem. Natomiast cięcie cesarskie wiąże się z co najmniej 7-8 godzinnym pobytem w łóżku z przypiętym cewnikiem (o pozostałych aspektach rekonwalescencji po CC piszemy niżej).
Znieczulenie przy cięciu cesarskim
Podziałem ogólnym jest znieczulenie ogólne (dożylne lub dotchawicze), stosowane przy cięciu cesarskim ze wskazań nagłych oraz znieczulenie kanałowe (dolędźwiowe) używane przy cięciu cesarskim planowym.
Cięcie cesarskie wymaga podania znieczulenia przez anestezjologa.
Rodzaje znieczuleń to:
- Podpajęczynówkowe (PP) – najczęściej stosowane; lek przeciwbólowy i znieczulający wstrzykiwany jest igłą w przestrzeń rdzeniową.
- Zewnątrzoponowe – niewielki cewnik umieszczany jest w okolicy nerwów wewnątrz kręgosłupa. Ten rodzaj znieczulenia podawany jest przy porodach naturalnych. Gdy istnieje konieczność zakończenia porodu cięciem cesarskim nagłym, wystarczy zwiększyć dawkę znieczulenia. Może je przedłużać nawet do kilku dni, np. gdy zachodzi konieczność leczenia bólu pooperacyjnego.
- Ogólne – pacjentka jest zaintubowana i wprowadzona w stan całkowitego uśpienia. Stosowane m.in. przy stwierdzonej małopłytkowości oraz w przypadku problemów z założeniem znieczulenia PP.
PAMIĘTAJ! W przypadku znieczulenia przy cięciu cesarskim (które nie jest znieczuleniem ogólnym), będziesz świadoma i przytomna. Nie będziesz czuć bólu i cięcia poniżej pasa, choć możliwe jest odczuwanie dotyku i ruchów. Czucie w nogach wraca po kilku godzinach po ustaniu znieczulenia. Bezpośrednio po operacji zostaniesz przewieziona na salę pooperacyjną, gdzie będziesz dochodzić do siebie po porodzie.
Jak się przygotować do cięcia cesarskiego?
W przypadku cięcia cesarskiego planowanego sytuacja jest o tyle komfortowa, że kobieta może przygotować się psychicznie i fizycznie do porodu. Moment przyjścia dziecka na świat nie jest zaskoczeniem, a ciężarna czuje, że panuje nad sytuacją.
Pacjentka musi być na czczo co najmniej 6 godzin przed porodem. Przez ten czas nie może też spożywać płynów. Warto samodzielnie w domu ogolić okolice podbrzusza nieco pod linią bikini. Jeśli nie zrobi tego kobieta, zostanie ogolona przez położne w szpitalu, więc wygodniej będzie z pewnością przygotować się w domu.
Tuż przed operacją kobieta otrzymuje szpitalną koszulę do zabiegu, zakładany zostaje cewnik, a dożylnie otrzymuje środki przeciwwymiotne. Anestezjolog podaje znieczulenie i pacjentka kładzie się na stole operacyjnym. Cała operacja łącznie z szyciem brzucha trwa ok. 30 minut.
Rekonwalescencja po cięciu cesarskim
Do najpowszechniejszych konsekwencji bezpośrednich cięcia cesarskiego dla kobiety należą: rwanie i ból w okolicy nacięcia podbrzusza, uczucie ściągnięcia, ból głowy, trudności z chodzeniem i podnoszeniem dziecka, poczucie obolałego całego ciała, drżenie rąk lub/i nóg.
Po porodzie metodą cięcia cesarskiego pacjentka nie powinna podnosić głowy przez co najmniej 3-4 godziny, w przeciwnym wypadku może to skutkować bardzo silnymi bólami głowy.
Warto też wiedzieć, że po porodzie metodą cięcia cesarskiego kobieta ma połóg dokładnie taki sam jakby rodziła naturalnie. Bezpośrednio po operacji pojawia się krwawienie, ból związany z kurczeniem się macicy, kłopoty z wypróżnianiem się oraz ból i ciągnięcie w okolicy blizny na brzuchu.
PAMIĘTAJ! Po cięciu cesarskim musisz chronić bliznę i podbrzusze. Nie wolno wykonywać energicznych ruchów, dźwigać oraz mocno kasłać czy dmuchać nosa. Jeśli musisz kaszlnąć, przyłóż do brzucha poduszkę i nieco pochyl się do przodu.
Częstokroć kobiety skarżą się na ból pleców w okolicy wkłucia znieczulenia, który może się utrzymywać nawet po wyjściu ze szpitala przez kilka dni.
Blizna po cięciu cesarskim goi się ok. 7-8 tygodni. Tutaj przeczytasz więcej informacji na temat faktów i mitów dotyczących blizny po cięciu cesarskim.
Poród VBAC
Poród VBAC to poród naturalny po wcześniejszym porodzie zakończonym cięciem cesarskim. Przez wiele lat pokutowało przekonanie, że „raz cesarska, zawsze cesarka” i kobieta ze względów zdrowotnych nie powinna rodzić siłami natury, jeśli ma już bliznę po CC.
Tymczasem istnieje szereg sytuacji, w których poród naturalny po wcześniejszym cięciu cesarskim jest możliwy. Przede wszystkim nie mogą się pojawić wskazania obecne we wcześniejszej ciąży. Jeśli więc wskazanie dotyczyło np. miednicowego ułożenia dziecka, a nie stanu zdrowia kobiety, to jest duża szansa, że tym razem możliwy będzie poród SN. Ważny jest również odstęp między ciążami, waga płodu czy kondycja blizny po CC. Więcej tutaj: Poród VBAC – kiedy możliwy jest poród naturalny po wcześniejszym cięciu cesarskim?
Źródło:
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego. Cięcie cesarskie https://www.ptgin.pl/sites/default/files/page-2019/Ci%C4%99cie%20cesarskie.pdf
https://akademiaporodu.pl/porod/cesarskie-ciecie-fakty-i-mity-cesarka/
https://www.rodzicpoludzku.pl/51-przegld-prasy/przeglad-prasy/524-sprawozdania-2005.html
POLECAMY TAKŻE:
Poród naturalny a cesarskie cięcie. Poznaj wady i zalety, wskazania oraz przebieg
Dodaj komentarz